Kluby sportowe to jedne z najważniejszych podmiotów na rynku sportu. W społeczeństwie podstawową jednostką jest rodzina. A w sporcie? Można uznać, że jest to właśnie klub sportowy.
Kluby sportowe nie są tworami niezmiennymi i tak jak każda organizacja ulegają przekształceniom. Na ten fakt zwraca uwagę Ryszard Panfil, który opracował koncepcję cyklu życia klubu sportowego oraz opisał funkcjonowanie klubu w każdej z jego faz.
Panfil wyróżnia trzy podstawowe fazy cyklu życia klubu sportowego:
- faza rozwoju społecznego (spontanicznego),
- faza rozwoju publicznego,
- faza rozwoju rynkowego.
Fazy te są stymulowane przez zmiany w otoczeniu oraz przez procesy zachodzące w klubie. Należy również uwzględnić fakt, iż sport rozwija się jako zjawisko społeczno - rynkowe, co także ma znaczący wpływ na funkcjonowanie klubów sportowych.
Panfil zaznacza, że faz cyklu życia jest więcej, niemniej wymienia jedynie trzy. Pierwsza z nich, czyli faza rozwoju społecznego, rozpoczyna się w momencie, gdy klub zostaje dobrowolnie stworzony przez grupę osób, które interesują się daną dyscypliną sportu. Jest to grupa nieformalna, spontaniczna, sport jest dla jej członków sposobem spędzania wolnego czasu. Celem takiego klubu w początkowej fazie jest przede wszystkim realizacja potrzeb i zainteresowań sportowych uczestników (cel pierwotny) oraz integracja środowiska lokalnego (cel wtórny).
Od momentu uzyskania przez klub stałych dotacji od instytucji publicznych, znajduje się on w fazie rozwoju publicznego. W tej fazie integracja środowiska lokalnego staje się jednym z celów pierwotnych, do których zaliczyć można ponadto edukację prospołeczną i prosportową oraz realizację pasji sportowych uczestników i sympatyków. Celem wtórym jest natomiast satysfakcja z uczestnictwa oraz awans w grupie społecznej. Forma prawna przewidziana dla klubu w tej fazie to stowarzyszenie.
Gdy klub poddaje się grze rynkowej, oznacza to, że wchodzi on w fazę rozwoju rynkowego. W fazie tej następuje zupełne przedefiniowanie celów. Cele pierwotne to: awans klubu w klasyfikacji, tworzenie i sprzedaż widowiska sportowego oraz znaku firmowego, edukacja, transfer i promocja graczy. Do celów wtórych zalicza się: integrację i promocję środowiska lokalnego, edukację prospołeczną i prosportową, satysfakcję z uczestnictwa oraz awans w grupie. Panfil podaje również cechy charakterystyczne dla tej fazy rozwoju. Wymienia: globalny zakres oddziaływania, działalność w formie podmiotów prawa handlowego (spółki akcyjnej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością), zatrudnianie w klubach specjalistów oraz kształcenie kadr.
Klub w ostatniej fazie jest już profesjonalnym klubem sportowym w pełni poddającym się mechanizmom rynkowym. Staje się zatem organizacją nastawioną na osiąganie zysków (konieczność realizowania funkcji finansowej), zorientowaną na klienta, odbiorcę jego działań (podejście marketingowe) oraz zarządzaną w sposób typowy dla przedsiębiorstw (zatem posiadającą, obok pionu sportowego, w którego skład wchodzą m.in. trenerzy, zawodnicy, sztab medyczny również pion biznesowy – zatem zarząd, dział marketingu, sprzedaży, finansów, etc.). Uproszczoną strukturę celów – środków realizowanych przez profesjonalny klub sportowy przedstawia poniższy rysunek.
Na grafie tym wyraźnie widać jakie są główne dążenia profesjonalnego klubu sportowego i co pozwala cele te osiągnąć. Na sprawność działania zespołu w grze składają się czynniki indywidualne (predyspozycje i zdolności zawodników) oraz współdziałanie (nie tylko zawodników między sobą, ale również kadry trenerskiej i medycznej, zarządu, organizatorów imprez). Sprawność ta przekłada się z kolei na awans sportowy (całej drużyny w ramach ligi, poszczególnych zawodników w zespole i między zespołami – transfery do klubów zajmujących wyższe miejsce w lidze) oraz atrakcyjne widowisko, które stanowi podstawowy produkt klubu sportowego. Widowisku często towarzyszą imprezy, konkursy, co zwiększa jego wartość dla kibica, oraz wszelkiego rodzaju działania reklamowe, które stanowią wartość dla sponsorów. Awans i widowisko wpływają i na zysk finansowy i na popularyzację dyscypliny sportowej reprezentowanej przez klub, które to dwa zjawiska również korespondują ze sobą. Sukcesy zespołu przekładają się na zainteresowanie mediów, a co za tym idzie popularyzację dyscypliny; gdy dyscyplina jest popularna, a widowiska atrakcyjne pojawiają się rzesze fanów i sponsorzy gotowi zainwestować swoje środki w promowanie firmy poprzez sport, co wpływa na wielkość zysku finansowego klubu. Wszystkie wyżej wymienione cele łączą się w jeden „megacel”, którym jest utrzymanie tożsamości klubu.
Aby dobrze zrozumieć funkcjonowanie profesjonalnego klubu sportowego należy przyjrzeć się pewnym zależnościom w jego finansowaniu. Otóż klub może pozyskiwać środki na swoją działalność z następujących źródeł (prof. Sznajder):
- działalność sponsoringowa – klub otrzymuje wsparcie od sponsora w zamian za szeroko rozumiane korzyści wynikające z bycia sponsorem (np. reklama w trakcie widowiska),
- sprzedaż widowiska kibicom – wpływy z karnetów i biletów,
- transfery zawodników,
- działalność gospodarcza klubu,
- sprzedaż mediom praw do transmisji widowisk sportowych.
Należy przy tym zaznaczyć, że największą część wpływów stanowią wpływy z tytułu umów sponsorskich, dlatego niezwykle ważnym dla klubu jest bycie atrakcyjnym dla środowiska biznesu. I tu pojawia się pewien paradoks. Otóż, aby dla środowiska biznesu stać się atrakcyjnym, trzeba odnosić sukcesy, bo firmy inwestujące w sponsoring właśnie z sukcesem chcą być kojarzone. Sukces to także gwarancja obecności w mediach, co również dla sponsora nie jest bez znaczenia. Jednak zazwyczaj aby klub taki sukces mógł osiągnąć niezbędne są duże nakłady finansowe, które z kolei kluby uzyskują najczęściej właśnie w wyniku intratnych kontraktów sponsorskich. Widzimy zatem, że jest to swego rodzaju błędne koło – aby drużyna odnosiła sukcesy potrzebni są sponsorzy, a ich do zespołu przyciąga dopiero jego sukces.
Grafika w nagłówku pochodzi ze strony http://www.theflyper.com/gigsimg/1104111226all_sports_images.jpg
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz